سردبير محترم بخش فرهنگ و ادب روزنامه همشهرى،
جناب آقاى ابراهيم زاهدى مطلق
شايد شما نيز با من هم نظر باشيد، که حرفه روزنامهنگارى که ذهن و انديشه آدميان را به کار مىگيرد مسئوليت و تعهدى کمتر از حرفه پزشکى که با جان انسانها سروکار دارد، نداشته باشد. يک روزنامهنگار نه در برابر جامعه امروز، بلکه در برابر نسل آينده نيز بايد پاسخگو باشد. بازتاب درست و دقيق خبرها و گزارشها يک اصل مسلم در حرفه روزنامهنگارى است. براى رسيدن به اين منظور بدون شک روزنامهنگار بايد با حفظ اصل بى طرفى و دخالت ندادن احساسات و عواطف خود، با جستجو، مطالعه و تلاش فراوان به واقعيتها دست يابد و آن را در اختيار مخاطبان خود قرار دهد.
متاسفانه سال هاست که اين بديهيات در جامعه روزنامهنگارى ما به فراموشى سپرده شده است، به ويژه در بازتاب دادن خبرهاى فرهنگى و هنرى، کمتر خبرى را مىخوانيد که بدون اشتباه باشد. و اين بدين دليل است که گزارشگران محترم در بيشتر موارد با يک تلفن مىخواهند گزارشى را تهيه کنند و آن را فورى به چاپ برسانند و حتى در مورد خبرهاى خارجى زحمت جستجو در اينترنت را به خود هموار نمىسازند.
آخرين خبرى که من را به خاطر فراوانى اشتباهات متاثر ساخت، خبرى بود مربوط به نهادى که خود من در آن کار مىکنم و به روشنى مىدانم که اين خبر تا چه حد سرسرى و بدون مطالعه و يا جستجو تهيه شده است. لذا لازم دانستم براى روشن کردن ذهن خوانندگان امروز و خوانندگان فردا که براى پژوهشهاى تاريخي خود ممکن است به اين خبر مراجعه کنند، نکاتى را يادآور شوم:
• جناب آقاى زاهدى مطلق در اين مطلب ظاهرا به کانديداتورى سرکار خانم توران ميرهادى از سوى موسسه پژوهشى تاريخ ادبيات کودکان ايران معترض شدهاند و دو مانع را براى کانديداتورى ايشان مطرح کردهاند. اول آن که خانم ميرهادى داستاننويس نيستند و دوم آن که پيش از اين گفته شده است که تنها نهاد مجاز براى معرفى نويسندگان براى جوايز بين المللى از طرفIBBY شوراى کتاب کودک بوده است.
حقيقت اين است که جايزه آستريد ليندگرن که چند سالى است کار خود را در حوزه ادبيات کودکان آغاز کرده خود يک نهاد جداگانه و متفاوت با نهادIBBY است که جايزه هانس کريستين اندرسن را اهدا مىکند. آقاى زاهدى مىتوانند با سر زدن به دو سايت ibby و alma تفاوت بين اين دو نهاد را دريابند. در آن جا متوجه مىشوند که شوراى کتاب کودک به عنوان شعبه ملى ibby تنها در مورد معرفى کانديداى جايزه جهانى هانس کريستين آندرسن، تنها نهاد معرفى کننده است نه در مورد همه جوايز بین المللى.
جايزه آستريد ليندگرن که مبلغ آن ٦٤٠ هزار دلار است نه ٧٤٠ هزار دلار، هر ساله از سوى شوراى ملى امور فرهنگى سوئد در بزرگداشت ياد آستريد ليندگرن نويسنده بزرگ سوئدى به نويسنده، تصويرگر و يا کسانى که نقش عمده و برجستهاى در ترويج کتابخوانى و تحول در ادبيات کودکان درکشور يا منطقه خود داشته باشند، اهدا مىشود. براى دستيابى به اطلاعات بيشتر ما خوانندگان و آقاى زاهدى را به سايت اين نهاد به آدرس www.alma.se و يا سايت موسسه پژوهشى تاريخ ادبيات کودکان www.chlhistory.org ارجاع مىدهيم.
همانطور که گفته شد اين جايزه تنها به داستان نويس يا تصويرگر اهدا نمىشود. موسسه پژوهشى تاريخ ادبيات کودکان سرکار خانم توران ميرهادى را به سبب نقش برجسته خود در پايهگذارى ادبيات کودکان ايران در مفهوم نوى آن و بيش از پنجاه سال تلاش مستمر در ترويج کتابخوانى براى نسل جوان کانديداى اين جايزه کردهاند.
• جناب آقاى زاهدى، شما در مطلب خود از ما پرسيدهايد که چگونه اين موسسه توانسته است خانم توران ميرهادى را کانديدا کند، در حالى که شوراى کتاب کودک آقاى مرادى کرمانى را کانديداى همين جايزه کردهاند. به آگاهى همگان مىرسانيم که در ايران سه نهاد شوراى کتاب کودک، کانون پرورش فکرى کودکان و از سال ٢٠٠٦ موسسه پژوهشى تاريخ ادبيات کودکان مجاز به معرفى کانديدا براى اين جايزه هستند. به اين نهادها، نهادهاى کانديد کننده Nominated body مىگويند، که البته کسب چنين اعتبارى آسان به دست نمىآيد و نياز به مشارکت فعال در حوزه ادبيات کودکان در سطح جهانى دارد. بنابراين کانديدا کردن براى اين جايزه بزرگ در انحصار شوراى کتاب کودک نيست و کانون پرورش فکرى هم مىتواند کانديداى خود را معرفى کند، که البته اين نهاد با بهره بردن از حق خود براى سال ٢٠٠٥ آقاى على اکبر صادقى تصويرگر پيشکسوت کتاب کودک را کانديد کرده بود.
• آقاى زاهدى شما در مطلب خود به يکى ديگر از حقوق مسلم نويسندگان و پژوهشگران ايرانى که بهره بردن از بورسهاى مطالعاتى است، اشاره کردهايد و ضمن طرح بهره بردن اينجانب از بورس مطالعاتى کتابخانه بينالمللى مونيخ آن را نيز به اشتباه در انحصار شوراى کتاب کودک دانستهايد. کافى است شما به نام کسانى که در چند سال گذشته از سوى کانون پرورش فکرى به اين نهاد فرستاده شدهاند توجه کنيد تا بر نادرست بودن اين انگاره نيز پى ببريد. حق مطالعاتى در زمينه پژوهشهاى کاربردى و بنيادى در حوزه ادبيات کودکان در بورسهاى شناخته شده در آلمان، ژاپن، سوئد و بسيارى کشورهاى ديگر به هيچ روى در اختيار شخص يا سازمانى نيست و همگان حق بهره بردن از آن را دارند. تنها با اين شرط که کسانى که خواهان استفاده از اين بورسها هستند بايد هم طرح موضوعهاى پژوهشى مقبولى را ارائه کنند و هم دستکم با يکى از زبانهاى معتبر بينالمللى آشنا باشند. براى آگاهى شما و همگان، مىتوانيد به سايت کتابخانه بينالمللى مونيخ www.ijb.de، بخش بورسيهها سرى بزنيد تا حقيقت ماجرا روشن شود.
موسسه پژوهشى تاريخ ادبيات کودکان، ١٦ خرداد ١٣٨٥